Co to są limeryki?
Limeryk śmieszy i zabawia, a czasem budzi grozę. Limeryki, to krótkie zabawne wierszyki o charakterystycznym rytmie i rymie. Pisali je najwięksi poeci. Dowiedz się jakie są zasady pisania limeryków i kogo bawiło ich pisanie.
Limeryki budzą emocje, a czasem nawet tzw. mieszane uczucia. Limeryki to krótkie zabawne wierszyki. Nazywają się tak, bo podobno pierwsze anonimowe limeryki powstały w irlandzkim mieście Limerick. Pisanie limeryków należy do anglosaskiej tradycji literackiej, ich twórcami są wybitni poeci i pisarze brytyjscy i amerykańscy. Ale nie tylko – zabawne limeryki tworzyła także Wisława Szymborska.
W wierszykach dla dzieci i tomikach poezji
Limeryki można znaleźć zarówno w tomikach poezji, jak i w książkach dla dzieci, takich jak np. „Dong co ma świecący nos i inne wierszyki Pana Leara”:
Raz pewien człowiek z Kalkuty
Miał bardzo skrzypiące buty,
Więc pytano go: czy te buty
Ze skóry szyte,
Czy też z czego, człowieku z Kalkuty?
(limeryk Edwarda Leara spolszczył Andrzej Nowicki)
Ważny rytm i rym
Nie każdy jednak humorystyczny wierszyk jest limerykiem. Dlaczego? Bo limeryk musi mieć charakterystyczny rytm i rymy.
Limeryk ma ściśle określoną budowę:
– składa się z 5 wersów,
– pierwszy wers rymuje się z drugim i piątym, a trzeci – z czwartym (rymy układają się następująco: aabba),
– trzeci i czwarty wers są zazwyczaj krótsze od pozostałych,
– pierwszy wers najczęściej kończy się nazwą miejscowości,
– ostatni wers przynosi nieoczekiwaną, humorystyczną puentę.
Co wyraźnie widać w anonimowym limeryku:
Pewna dama z Syrii, chcąc Farysa
Zakasować, siadła na tygrysa.
I z uśmiechem rzekła: „Nieś mnie kotku,
Powróciła nie na, ale w środku,
Uśmiech zaś ozdabiał pysk tygrysa.
Każdy limeryk to miniaturowa opowieść
Limeryki to miniaturowe, skrzące humorem, inteligentne opowieści służące do zabawiania towarzystwa, stąd najwybitniejsze wyszły z rąk poetów – angielskich mistrzów humoru i absurdu, ale także polskich – Wisławy Szymborskiej czy Stanisława Barańczaka.
W domu księstwa Pronto (adres: Via
Morbida 13) – dzika chryja:
Głowę i to w dodatku nieżywą,
Książę znalazł w pudle na pieczywo,
A nikt ze służby nie wie, skąd i czyja?
(autor Edward Gorey)
Jawnogrzesznica z miasta Kłaj
W swoim zawodzie była “naj”.
Ale to zależało,
Czy jej się chciało, czy nie chciało –
Taki już miała obyczaj.
(Limeryk Wisławy Szymborskiej)
Pewien stary mężczyzna z Tobago
Jadał tylko ryż, kaszkę i sago:
Widząc, że nie polepsza
Mu się, lekarz rzekł: „Z wieprza
Kotlet usmaż i zjedz go, łamago!”
(Anonim w tłumaczeniu Stanisława Barańczaka – „Fioletowa krowa. Antologia angielskiej i amerykańskiej poezji niepoważnej”)
Źródło:
http://mowimyjak.se.pl/styl-zycia/ksiazki/czym-sie-rozni-limeryk-od-choleryka-co-to-sa-limeryki,19_37498.html
Wzorcowy limeryk napisała kiedyś Wanda Chotomska, jedna z najsłynniejszych polskich autorek piszących wiersze i opowiadania dla dzieci:
Był skrzypek rodem z Prabutów,
miał nogi za duże do butów.
Wszystkie go uwierały,
więc nosił futerały
od skrzypiec zamiast butów.
Inne przykłady limeryków:
Książę, ojca i tronu przez stryja
pozbawiony, wciąż waha się: „Czy ja
pomścić podłą mam zbrodnię,
czy żyć z Ofcią wygodnie?”
W końcu ginie, lecz stryja zabija.
Razu pewnego junior z Dąbrowy
zawiłe z lustrem toczył rozmowy.
Dykcję ćwiczył nasz miś.
Wyrósł z niego znany dziś
Radiowy sprawozdawca sportowy.
Dwie kumoszki z miasta Piły
Radiem jawnie wręcz gardziły
Na tyle wyrazów
Żadnego obrazu?
Dla snobów dobre – mówiły…
Źródło:
